Je kent die blik wel – die puppy-hondenblik. Uw hond trekt zijn wenkbrauwen op, knippert met een angstig gezicht en u staat stil.
Je doet bijna alles om hem te kalmeren. Traktatie? Autoritje? Biefstuk? Gucci kraag? 500 dollar orthopedisch bed?
Recent onderzoek toont aan dat onze emotionele reactie op die puppyogen deel uitmaakt van een intense band tussen mensen en honden die waarschijnlijk al tienduizenden jaren bestaat.
Wat zijn puppy ogen?
Wat zijn nu precies puppy ogen? “Ik beschrijf het als (honden) die bezorgd of verdrietig kijken. Gewoon dat droevige gezicht. Ze krijgen de rimpels op de huid van hun hoofd,” zegt Anne Burrows, een biologisch antropologe en professor aan de Duquesne Universiteit in Pittsburgh.
Wij worden aangetrokken door die puppyogen omdat honden en mensen communiceren via oogcontact en gezichtsuitdrukkingen. Onderzoekers zeggen dat wanneer honden en mensen elkaar in de ogen kijken, er een fysiologische reactie optreedt die het zogenaamde “liefdeshormoon” produceert.
“Als mensen en honden elkaar in de ogen kijken, maken beide soorten dat hormoon, oxytocine, vrij. Wij doen dat niet als we in de ogen van een ander dier kijken. Het is hetzelfde hormoon dat moeders afgeven als ze in de ogen van hun pasgeboren baby kijken,” zegt Anne.
Anne en haar collega’s wilden uitzoeken wat er ten grondslag ligt aan deze unieke affiniteit tussen honden en mensen – en ze deden enkele baanbrekende ontdekkingen. “Ik was meer dan opgewonden,” zegt Anne.
Opzienbarende ontdekkingen
/Getty Images
In 2019 ontdekte het team dat honden een gezichtsspier hebben die de levator anguli oculi medialis heet, waardoor ze die puppy-ogen kunnen maken en hun wenkbrauwen kunnen optrekken – maar de voorouder van de gedomesticeerde hond, de wolf, heeft die spier niet.
“We keken naar een verscheidenheid aan hondenrassen en naar gemengde rassen,” zegt Anne. “We ontdekten dat de meeste honden die we onderzochten deze spier in hun wenkbrauwgebied hebben. Maar we vonden het niet bij de wolven die we onderzochten.”
Anne’s nieuwste onderzoek, eerder dit jaar uitgebracht, ontdekte dat honden aanzienlijk meer “fast twitch” spiervezels in hun gezicht hebben dan wolven. Hierdoor kunnen honden snel gezichtsuitdrukkingen maken, vergelijkbaar met hoe mensen snel hun gezichtsbewegingen kunnen veranderen.
“Honden en mensen hebben gezichtsuitdrukkingen en gezichtsspieren, veel meer gelijk dan honden en wolven,” zegt Anne.
Onderzoekers veronderstellen dat honden – die geëvolueerd zijn uit wolven – deze kenmerken hebben ontwikkeld om beter met mensen te kunnen communiceren.
Als hondenliefhebber wist Anne dat deze ontdekkingen belangrijk waren. “We waren gewoon zo blij, want je hebt niet vaak grote overwinningen in het leven. Ik kwam gewoon thuis en knuffelde mijn hond,” zegt Anne.
Dus hoe hebben honden deze fysieke eigenschappen ontwikkeld om onze harten te veroveren met slechts één blik? Laten we ongeveer 33.000 jaar terugspoelen.
De evolutie van puppy ogen
Tijdens het Boven-Paleolithicum, waarschijnlijk in Siberië en West-Europa, leefden mensen in grotten tussen de wolven. Wetenschappers denken dat sommige van de tamme wolven waarschijnlijk begonnen rond te hangen, in de hoop op een stukje voedsel, en de aandacht trokken van mensen die een emotionele band met de wolven voelden.
“De vriendelijke wolven hadden waarschijnlijk het vermogen om deze puppy hond oog uitdrukking te maken en daarmee werd het acceptabel om ze in de buurt van je kamp te hebben,” zegt Anne. “Ik denk dat het gewoon zo was: ‘Deze wolf is best vriendelijk. Laten we deze bij ons laten blijven. Het begon gewoon het proces van gezelschap.”
Toen deze vriendelijker wolven begonnen te fokken en zich ontwikkelden tot gedomesticeerde honden, bleken zij de levator anguli oculi medialis spier en sneller trekkende gezichtsspiervezels te hebben ontwikkeld dan wolven. “Ik denk dat het gewoon per ongeluk is geëvolueerd,” zegt Anne.
De resultaten van het onderzoek doen bij andere wetenschappers enthousiaste wenkbrauwen fronsen.
“Ik denk dat deze bevindingen zeer overtuigend bewijs bieden dat honden geëvolueerd zijn om met mensen om te gaan. Deze bevindingen laten zien hoe goed honden zijn aangepast aan het leven in de menselijke sociale niche: hun gezichtsspieren zijn zodanig veranderd dat ze effectiever kunnen communiceren met mensen,” zegt Erin E. Hecht, assistent-professor bij de afdeling menselijke evolutiebiologie aan de Harvard Universiteit.
Dus de reis van wolven naar honden en de band tussen mensen en honden kan begonnen zijn omdat grotbewoners in de ogen van een paar wolven keken, dachten dat ze schattig waren – en het veranderde de wereld.
“De evolutie van puppy ogen is slechts één manier waarop honden de weg naar binding hebben gekaapt die eigenlijk voor onze baby’s bestemd was. Ik weet niet of er nog zoiets bestaat in het dierenrijk,” zegt Brian Hare, hoogleraar psychologie en neurowetenschappen aan de Duke University.
Mensen en honden evolueren samen
Anne voegt eraan toe dat in de tijd dat wolven zich domesticeerden tot honden, zij ook een rol kunnen hebben gespeeld in de evolutie van de mens.
“Mensen werden zelf meer gedomesticeerd,” zegt Anne. “Onze hersenen werden groter. Mannen en vrouwen verschilden niet meer zo in grootte. We begonnen ons op één plek te vestigen; in plaats van deze nomadische holbewoners, zie je het begin van op zijn minst tijdelijke huizen die mensen bouwden.”
De band tussen honden en mensen heeft mogelijk een fysieke en emotionele impact op beide soorten. “Het is een diepe, sterke band,” zegt Anne. “We veranderden elkaars anatomie, elkaars fysiologie. We hebben elkaars hersenen veranderd.”
Hoe puppy ogen ons beïnvloeden
Voor het geval je bevestiging nodig hebt: honden weten waarschijnlijk hoe ze ons moeten bewerken. Ze weten hoe ze onze aandacht moeten trekken. Ze hebben die manipulerende puppy-hondenblik geperfectioneerd sinds het stenen tijdperk.
“Het lijkt de enige verklaring,” zegt Anne. “Het is allemaal verbonden met wederzijdse blik.”
En die blik is iets wat honden alleen voor ons reserveren. Wanneer uw hond met andere honden omgaat, communiceren ze meestal door middel van geur, speelse buigingen, staartgekwispel en het schudden van hun vacht. “Maar ze gebruiken geen gezichtsuitdrukkingen met elkaar zoals ze dat doen met mensen,” zegt Anne.
De volgende keer dat je hoort over iemand die een brandend gebouw in rent om zijn hond te redden – of een hond die zijn leven riskeert om zijn ouder te redden, zou dat wel eens kunnen zijn omdat de 33.000 jaar durende liefdesrelatie tussen de twee soorten heeft geresulteerd in een gehechtheid als geen ander.
“Mensen houden zoveel van honden omdat honden zoveel van ons houden,” zegt Anne. “Honden snappen ons gewoon op een manier die geen enkel ander dier doet.”
(Opmerking: Voor de in dit artikel genoemde studies van Anne zijn geen honden of wolven gewond geraakt).